"Geef mensen een vis en ze eten voor een dag, leer ze te vissen en ze eten voor altijd."

Het probleem met geld.

Velen van ons zijn actief in het creëren en onderhouden van gemeenschapsgevoel onder onze vrienden en buren. Maar meer en meer lijken onze handen gebonden: de wereld is in ernstige problemen, zowel ecologisch als economisch. Weinig mensen betwisten dit, maar hoevelen kunnen een belangrijke oorzaak van onze problemen zien? We stellen dat het conventionele geld en de vorm waarin het bestaat een groot probleem is, misschien wel het belangrijkste probleem.

Elke moderne gemeenschap is afhankelijk van de stroom van het nationale geld doorheen haar interne economie. Het geld sijpelt binnen en verdwijnt spoedig weer. Geld komt de gemeenschap binnen met export, bezoekers en de overheidsuitgaven en verdwijnt weer met import, reizen en belastingen.

Wanneer de lokale industrie een exportmarkt verliest, wanneer minder bezoekers arriveren of wanneer de overheid met haar uitgaven stopt, wordt het geld dat vertrekt niet meer vervangen.

Naarmate de hoeveelheid circulerend geld daalt onder de bevolking, neemt ook de hoeveelheid handel af. Zaken gaan achteruit en mensen verliezen banen, niet omdat ze niets te bieden hebben, maar omdat er niet genoeg geld in omloop is.

In de strijd voor een deel van het beperkte aanbod, werken mensen op een wijze die hun eigen gezondheid, het milieu en het welzijn van de gemeenschap beschadigt.

Mensen zijn bereid om bijna alles te doen voor geld, omdat ze aan het spel moeten deelnemen. Dit is de oorzaak van het probleem. Geld is, door haar structuur, schaars en moeilijk om aan te komen.

Daar zijn drie redenen voor:

• Er is slechts een beperkte hoeveelheid in omloop.
• Het kan vrijwel overal heen gaan, en dat doet het.
• Je kan het niet zelf creëren.

Overal ter wereld lijden gemeenschappen onder een tekort aan geld, vanwege de beperkte hoeveelheid, het is elders heen gegaan en men kan het niet zelf drukken.

Als je erover nadenkt, is deze situatie onzinnig. Geld is slechts een ruilmiddel, een set van tickets, een nummer op je bankrekening. Het heeft geen waarde op zichzelf - je kan het niet eten, niet dragen of er iets mee bouwen.

Het is een waardemeter. Zoals een centimeter lengte uitdrukt en een ton gewicht. Er hoeft nooit een tekort te zijn aan meeteenheid.

Stel je een timmerman voor die niet werkt, omdat zijn centimeters op zijn!

Toch zijn we vaak inactief wanneer het enige wat ontbreekt het uitwisselingsmiddel is. Er kunnen tal van materialen, apparatuur, vaardigheden, tijd, goederen en behoeften aanwezig zijn die bijeengebracht kunnen worden, maar we kunnen niet werken of handel drijven met elkaar, omdat er geen biljetten zijn, geen streepjes op het blad, geen middelen om de relatieve waarde te meten.

Het probleem suggereert de oplossing

We kunnen dit probleem omzeilen door lokaal geld te creëren voor de financiering van de lokale behoeften, om rijkdom te genereren en ons te beschermen tegen armoede.

Een lokale munt kan de gemeenschap die het dient niet verlaten, dus zij verzekert verbindingen tussen mensen die vaardigheden, producten en diensten uitwisselen. Met een lokale munt wordt de gemeenschap minder beïnvloed door schommelingen in de externe geldtoevoer.

Lokale valuta's zijn gebruikelijk geweest doorheen de geschiedenis. Ze komen op wanneer een gemeenschap haar interne economie moet beschermen tegen stoornissen van buitenaf zoals oorlog of depressie. De Social Credit beweging is één voorbeeld. Andere succesvolle systemen werden toegepast vóór de tweede wereldoorlog in Oostenrijk .

Het is niet te verwonderen dat het huidige economische klimaat een aantal systemen heeft voortgebracht, variërend van kleine, informele zelfhulp-netwerken tot de honderden commerciële "ruilhandel" netwerken welke actief zijn in de VS en elders in toenemende mate.

De groei van deze commerciële netwerken is buitengewoon. In 1991 rapporteerden zij 5,9 miljard dollar tussen 240.000 klanten in 450 systemen. Twee jaar later werd geschat dat de handel bijna verdubbeld was tot 10 miljard dollar, op een moment dat de Amerikaanse economie als geheel stil stond. Deze groei deed zich voor ondanks de hoge kosten om deel te nemen.

Op dit moment is het LETSysteem - Local Exchange Trading System - de meest geavanceerde vorm van lokale valuta in omloop.

Het eerste LETSysteem werd ontwikkeld in Comox Valley, Canada, in 1983, waar sommige mensen het "ruilhandel" netwerkmodel aanpasten en het veranderden in een volledig gemeenschapssysteem met meer voordelen, doch slechts aan een fractie van de kosten.

Dit prototype was zeer succesvol, ondanks aanzienlijke antipathie en zelfs actief verzet van de belangrijkste elementen in de lokale gemeenschap en ongeveer 20 soortgelijke systemen ontstonden in Noord-Amerika.

In 1988 kwam de handel in Comox Valley vrijwel tot stilstand, dit door een combinatie van factoren, voornamelijk door onderzoeks- en ontwikkelingskosten en het fragiele vertrouwen van de gebruiker.

Hoewel hierdoor het vertrouwen in Noord-Amerika afgenomen was, begonnen LETSystemen wereldwijd aan hun opmars. Sinds 1987 zijn ongeveer 70 LETSystemen vastgesteld in Nieuw-Zeeland en bijna 200 in Australië. In Groot-Brittannië is het aantal omhoog geschoten van 7 systemen bij begin 1991 naar 150 tegen het einde van 1993.

Al deze systemen zijn gebaseerd op het oorspronkelijke prototype van Comox Valley, hetwelke recent de handel hervat heeft met verbeterde computer software en meer mogelijkheden om mensen te introduceren tot LETSystemen.

Wil een lokale munt werken dan moeten mensen in staat zijn om deze te gebruiken samen met het conventionele geld en moet haar ontwerp de drie fundamentele problemen van dat geld oplossen. Een lokale valuta zou idealiter

• Blijven binnen de gemeenschap die het dient
• Worden gecreëerd door de mensen die het gebruiken
• Bestaan in voldoende hoeveelheid om aan de behoeften van die gemeenschap te voldoen.

Het LETSysteem voldoet aan deze criteria. Het is ook vriendelijk, handig, kosteneffectief, eenvoudig en veilig.

Het werkt net als een bank of een bouwfonds. Iedereen heeft een rekening, maar in plaats van dat geld overgebracht wordt van de ene bank naar de andere, vinden alle transacties plaats binnen een enkel systeem.

Persoonlijk geld

Elke nieuwe rekening begint bij nul en kan daarna een positief of negatief saldo hebben. Degenen met een negatief saldo hebben, eenvoudigweg, het geld gecreëerd in de positieve saldo's. Dus dit lokaal geld is in wezen een belofte van een aantal leden van de gemeenschap om dienst te verlenen aan anderen.

Geld van deze soort, hetgeen men zelf creëert, is persoonlijk geld.

Conventioneel geld is gemakkelijk te besteden, maar moeilijk te verdienen. Daardoor is het dwangmatig van natuur. Mensen met geld oefenen macht uit over mensen zonder geld. Wie betaalt, bepaalt.

In een persoonlijk netwerk is geld echter gemakkelijk te verdienen, want iedereen beschikt over geld dat besteed kan worden.

Terzelfdertijd heeft niemand het nodig. Dus dingen gebeuren enkel wanneer men het wil. Mensen verrichten gewillig diensten, of helemaal niet. Niemand kan iemand anders tot iets verplichten.

We worden erkend voor wat we aan de anderen geven. Erkentelijkheid uitgedrukt in het lokale geld heeft waarde omdat dat geld feitelijk de inzet is van mensen van de gemeenschap, voor de gemeenschap.